بررسی موضوع تبعیض جنسیتی در تصویر سازی کتاب های درسی فارسی دبستان از دهه 1350تا1380
کد مقاله : 1106-CNF-FULL
نویسندگان
زهره خواجویی *
کارشناس ارشد ارتباط تصویری، دانشگاه علم و هنر یزد، دانشکده هنر و معماری، گروه ارتباط تصویری
چکیده مقاله
طی دهه های اخیر ، تغییرات مهمی در تدوین کتاب های درسی صورت پذیرفت و محتوای آنها بازنگری شده است. پژوهش حاضر، با تمرکز بر 3 دوره تغییرات کتب فارسی ابتدایی به بررسی تبعیض جنسیتی در تصویرگری های کتاب های فارسی مقطع ابتدایی دهه 1350 تا 1380 می پردازد. پرسش این است: بازنمود هویت جنسیتی در شخصیت سازی های کتاب های آموزش ابتدایی در ایران چگونه است؟ به همین منظور در این پژوهش تصویرگری ها تصاویر موجود در کتاب ها بر اساس پنج مولفه: تصاویر، نقش های شغلی و خانوادگی، محیط های اجتماعی و نحوه پوشش زنان و دختران با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی مطالعه شده است. تحلیل داده ها هم از نظر کیفی و هم از نظر کمی و با استفاده از تکنیک کدگذاری، ساخت مفاهیم، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان میدهد که تصاویر جنس مذکر به وضوح بیشتر از تصاویر جنس مونث است. جنس مونث بیشتر در نقش های بزرگسالی به تصویر کشیده شده اند. و هم چنین حضور مردان و پسران در محیط های اجتماعی به نحوه چشمگیرتر از زنان و دختران است. بر اساس نتایج، انتساب نقش خانه داری به زنان در دهه 80 کاهش یافت و ترسیم زنان در نقش های حرفه ای و تخصصی افزایش یافته است. نتایج بدست آمده از این تحقیق حاوی نکات ارزنده و در خور تامل برای مولفان و طراحان کتب درسی، معلمان و سایر صاحب نظران عرصه تعلیم و تربیت است.
کلیدواژه ها
تصویر سازی، تبعض جنسیتی، کتاب های درسی فارسی، ابتدایی، ایران
وضعیت: پذیرفته شده مشروط برای ارائه شفاهی